Daytoy Sangarakem a Tapok

Daytoy sangarakem a tapok matmatam a naimbag
Saan kadi nga agrimrimat kas riniwriw a bituen
Saan kadi a kas layap nga agsawar iti law-ang
Wenno nalibnos a henio ti siudad ‘ti batbato.

Daytoy sangakuerdas a nota denggem ti awengna
Dimo kad’ mangngeg kenkuana ti arpa ti angheles
Wenno partaan ken dulluog ti Namarsua
Wenno ikkis a bilin iti amin a tawidna.

Daytoy sangalua a linnaaw anninawam ti lansadna
Dimo kad’ makita ti ladawan ni Patay
Wenno marikna ti bileg a mangtunaw ‘ti amin a pagarian
Wenno gita a mangsaknap ’ti amin a naparsua.

Daytoy sangarakem a daga matmatam a naimbag
Kenkuana makitam natumtumek a kimat
Nga agin-indurog iti tammudo ti Namarsua
Igam a katimbeng ti amin a pannakaisalakan.


JUAN S.P. HIDALGO JR.
Rosales, Pangasinan

(Naipablaak iti BANNAWAG, Hulio 20, 1964; ken iti Pamulinawen: Dandaniw, 1949-1975, 1987. Naiposte babaen ti pammalubos ti autor. Nabulod ti imahen iti flickr.com)

Kadagiti Nasanikua

Iti panaglawag
Daytoy a lubong
Ammok nga awankayto
Kadagiti inawek a lagip
Tapokkayton a kalinnaok
Dagiti natay a parmatak
Kinawesandakayo
Iti balitok a ling-et
Manipud kadagiti puso
A nakurapay
Ngem arikayo a mangad-adipen
Kadakami agraman
Dagiti nailupek a kararua
Adda met kalinteganmi
Iti pitak a langit
Awan dagup ti sanikua
Awan gatad ti biag
Ti nasamsam-it a sam-it
Ngem ti bukod a sirmata
Kayatmi koma pay
Ti agpaadipen
Ngem awanton mamaay
Dagiti sangit
Naumakamin nga aglulua
Nasaysayaat itan
A denggen dagiti puniebre
Ti musika ti panagungar
Ti nailupit a saniata

DONATO B. ABANILLA
Bangued, Abra

(Naipablaak iti BANNAWAG, Abril 13, 1970; ken iti SAGUMBI: Antolohia ti Sarita, Daniw ken Drama dagiti Abrenio, AIWA, 1999. Naadaw ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon)

Alipuspos

Amuyem ti buokmo
A pagpuypuyupoyan ti angin
Balay-uyokan dagitoy a bibig
Agur-urnong napalet a diro

nga innak ilagalaga
kadagiti dutdotmo

Bisngay a nagtengnga
dumanon alipuspos
Surotek dayta a dana
inggana't makitak

alipuspos

nga agpuspusipos

Kas alipugpog ti tapok
Wenno alinuno a gumuyod
A manglemmes kararuak

alimpatok
baybay-langit

Ket bagik maidaknirto
Iti minuyongan init
A pagbukaran dagiti sabong
a nasam-it!

GODOFREDO S. REYES
Sta. Maria, Ilocos Sur

(Naipablaak iti Dagiti Kapintasan nga Avant-Garde a Daniw iti Iluko, 1995-1999; Editor: Cles B. Rambaud; GSR, 2000.)

Lagip ti maysa a supot idi 1972

Agkallong latta dagiti kugit a bunggaria
Iti kilabban a darepdep. Iti namuriski
A lagip 'di ubing idi 1972, agikay kadagiti Pebrero

Dagiti apagapaman a karayo ni pagdayas
iti rinabrabak a kari 'di sinsinan-ari.
Sumken latta ti daradara nga araraw iti sellang.

Yatang dagiti soldado ni kinatur-og.
Ti waig, subukan, ken kigaw a rugso 'di ubing
Iti di-katatawan, ahente ti militarisado nga ammangaw.

Saludsoden dagiti parbangon iti maila a kanito
Dagiti adu unay nga apagapaman: Ania,
Aya, a nakem ti manglipat iti panagkurno

Dagiti mapuruto nga ullaw dagiti supot,
Isuda a nabayadan nga agkumbawa met
Iti pinartuat ti palasio a pimmalasio nga ulbod?

Ngem wen, ta manangrabrabak met ti lagip.
Uray ti panaguttog ken pannakiinnala
Di kadi ta dekreto idi daydi sinsinanreyna

Nga aribai, isuna nga autor 'di daniw
Iti panagpagusto iti agpaspasugnod a bukod-a-bagi?
(Aglabbasitka no kua kalpasanna, di kadi?

Ngem uray: legal idi ti panangpunas iti panio a puraw.)
Iti kinalinteg ti arte dagiti saning-i,
Mano a Malacaniang ditoy talon

Ti agruting kadagiti natangig a rinaep,
Makipagrikna ita iti ipupusay
Dagiti binatibat a sangsangit ni nabalo nga Ikit?

Ket dagiti nasalbeyds a kamada ni ragsak,
Apay nga itan natuontuonda metten
Nga inapit dagiti nakapatig a mangmangkik?

Ayna, malagipko pay laeng ita ti marunrunaw
A sarsuela iti ngudo ti nakakasa a paltog,
Sarsuela iti arinunos dagiti panagsipdut

Iti kinuribot a kakaw, kape, ken turog:
Mapuyat ti rabii iti panagur-uray iti kaasi
Ti nakasukbit a supot a dios.


AURELIO S. AGCAOILI
Honolulu, Hawai'i

(Naipablaak iti BURNAY E-zine, Mayo 1998.)

Pebrero Katorse

She who did not come, wasn't she determined
nonetheless to organize and decorate my heart?
-- Rainer Maria Rilke

aldaw manen ita daydi umuna a tarheta.
aldaw manen ita daydi naglanglanganta a rikna.
aldaw manen ita daydi nagpaso nga ila.
aldaw manen ita daydi maudi a letra.

ngem katorse manen ita ti amin a pebrero.
pumalpallilit ti iliw iti nalukneng a sappuyot ti segga
a di mauma, a di mamingga. segged ken degges
ti antigo a pisel ken et-et ti bumarbara latta a nakem.
saem man iti saem, di makapanaw nga aliwet.
bisin man iti bisin, di makatalna ti dawatdawat.
bitek iti bitek, di matektek dagiti saltek.

ngarud, arkosam 'toy pebrero iti babassit a lagip, lanaam
iti ungngo, pekpekkelam tapno lumabanag latta ti pingpingna
ket sumadia ti kada katorse a dumteng. puyotam
i'ta nabara nga anges-anges ti lulonanna a naluangan
iti kaawanmo: sumalibukag pay laeng ti nabatbati nga essem,
maablon ti mabmablesan nga isem: pauli a maiyilut
iti nakadalapus a pispis, bulbulong ti atis ken bangbangsit
a mayabla-ablat iti naan-annongan a pus-ong, niniogan
itlog mamaen basi a maibaribari iti puso a nakabatbati.

manen, aldaw ita daydi umuna a rikna.
manen, aldaw ita daydi naglanglanganta nga ila.
manen, aldaw ita daydi nagpaso a letra.
manen, aldaw ita daydi maudi a tarheta.


ROY V. ARAGON
Dupax del Norte, Nueva Vizcaya

(Naipablaak iti BANNAWAG, Pebrero, 2008. Naggapu ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon; lokasion: Inaban, Dupax del Norte, Nueva Vizcaya)

Wen, Sika, Wen

Always, I wanna be with you
And make believe with you
And live in harmony, harmony
Oh, love...
--Erasure

sika, wen:
datdatlag a burtia ti bursi dagiti sirmata
darikmat nga agnanayon iti pitik dagiti parmata
talek ti tagiruot ti linnaaw dagiti namnama
isem a di maakas iti karayo dagiti agsapa
talugading ti kullayaw ti linabag dagiti rikna
sarming a kasin-awan iti dungngo dagiti sapata

sika a librok lubongko kararuak ispirituk
kadi danonennak 'yallatiwnak alimpatok
talinaay-kinapudno-pia a santak talibagok
'ta ayat, 'toy ayat, ayatta a naipanurok
ta kadi sumken latta, patinayon, di maungpot
misterio-senarion' patempateg, sikansiak, pulos
daniw-samiweng a di mautob, nobela a di aggibus

wen, sika:
sirmata dagiti bursi ti burtia a datdatlag
parmata dagiti pitik iti agnanayon a darikmat
namnama dagiti linnnaaw iti tagiruot ti talek
agsapa dagiti karayo iti di maakas nga isem
rikna dagiti linabag iti kullayaw ti talugading
sapata dagiti dungngo iti kasin-awan a sarming


ROY V. ARAGON
Dupax del Norte, Nueva Vizcaya

(Naipablaak iti VALLEY JOURNAL, Agosto 1, 1994; iti BANNAWAG, Abril 29, 1996; ken iti Burnay E-zine, Febrero 1998. Naggapu ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon; lokasion: Calvary Hills, Iguig, Cagayan)

Naliday Ti Rummuar a Lawag

Datayo la kadi ti makarikna
no kasano ti rumuk-at iti sipnget
ken mapurar iti lawag
agingga iti in-inut nga agmulagat
dagiti mata tapno maitangkarang
dagiti tao ken banag nga aggargaraw
iti entablado ti biag?

Langit ngata ti katukad ti birhen a panunot?
Liday ti dusa dagiti managsukisok
agingga iti saantayon nga ammo
no kaano nga agbalin nga unget ti liday
wenno kaano nga agbalin a liday ti unget
saan laeng a gapu kadagiti annak ni Maria
a mangilaklako iti dayawda
wenno annak ni Juan a mangisalsalda
iti pigsada iti ganggannaet a daga.

Kasano dagiti ubbing a nayaw-awan
ta napurarda iti lawag?
Isuda a napaidaman nga agpiko
tapno maki-san pedroda iti biag.
Isuda a saanen a nasken
nga agay-ayam iti munieka
ta pudno a maladaga ti aywananda...

Kasano dagiti ina a mangarub-ob
iti luada bayat ti panagpabag-enda
kadagiti Puraw a didiosen?
Kasano dagiti ama a di makarikna
iti bara ti petpet dagiti babassit nga ima
tapno maisaganaanda ti natalged a pamilia?

Agdaldaliasattayo amin
a rummuar iti bagbagitayo
a rummuar iti pagiliantayo
a mangtallikud iti puontayo.
Globalisasion... alienasion...
mannaniw ti nangbuniag kadagiti padas
nga aglemlemmeng iti suli ti puot
a di mayebkas dagiti anniniwan
a nakakul-ob iti sipnget.

Mannaniw ti makaripar
kadagiti aningaas iti aglawlaw
ngem kasano a makagaraw
dagiti nakagalut a takiag
no dagiti laeng naimaldit a balikas
ti kabaelanna nga ilaban
kadagiti kapre nga agdakiwas?

Naliday ti rummuar iti lawag.
Nakalidliday a buyaen
ti pudno a drama iti entablado ti biag!


HERMILINDA T. LINGBAOAN-BULONG
Peñarrubia, Abra

(Naipablaak iti BANNAWAG, Hulio 30, 2007. Naadaw ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon; lokasion: Karayan Padsan, San Nicolas, Ilocos Norte)

Kasingin 'Ta Isemmo

Intugawko kad' nga inlista
Naikapet a lansa, wenno naigabur a darat
Iti pagtaengan a nagbinnuliganta a pinatakder?
Pinuyatak kad' nga imbinsabinsa kenka
No mano a lampin ti nabordaak,
Wenno mano a lata ti gatas ti naibus
Dagiti maadi-adi a bunga ti panaglantip dagiti pusota?
Adda kadin kanito a dinagullitka
No mano a kilo a karne ti mauraga
Wenno mano kailap a tarong ken karabasa ti maidasar
Iti dulang a linawlaw ti pamilia nga inarapaapta?
Adda kadin tiempo nga inlitaniak
Kinangina ti koriente
Wenno kinaingpis 'tay grade one a papel
Nga impulong ni agadi a nalaka a makunes?
Linibbiak kad' ti inyawatmo a naingpis a sobre
Wenno dinillawko kadi ti nakirang a panangisagutmo
A nalabit kas iti pananguray
Ti mannalon iti mulana nga agdawa
Wenno ti ina a baliksen tagibina ti naganna?
'Yurayko ti pannakaamirismo
A siak, saanmo a kabalubal iti tinnarayan,
No di ket kabulon 'ta luam
Ken kasingin 'ta isemmo.


RACHELLE GARVIDA-BOADO
Bangui, Ilocos Norte
(Naipablaak iti BANNAWAG, Disiembre 31, 2007. Naadaw ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon; lokasion: Ciudad ti Tuguegarao)

Tedted ti Dara iti Sagumaymay ti Kannag

pisangento latta ti rissik ti bala-ti-lunod
ti makabulsek a sipnget; ket maiburandis
dagiti matmaturog a namnama ken kappia
iti let-ang ti kimmigpal a nadagaang a sardam.
agkaribuso dagiti bunar a makiwar iti aponda
a buntuon dagiti dagensen ken awan naganna
nga aliaw: dungparenda dagiti dalingding
ti agkamkammaulaw a lubong tapno isalakanda
ti bukodda a karadkad—tarayan, maidugmam
ken matulidda man iti katapokan—ayatda laeng
a maadaywanda dagiti gulib ti tadem a mangilap
kadagiti dapanda—isuda nga awanan nalawag
a nagkamtudan ken nagbasolanda—ta unayen
a saem ken ut-ot a kasingin dagiti ikkis ti aligagaw
iti dalukdok ti rumiet ken kapan-awan ken kadapuan
a pagdaliasatanda: mabati dagiti agsagsagaba
a daradara a tugotda—agubbog ti luada a manglayus
iti tanem nga isuda a mismo ti nangkurob: siiimatang
ti law-ang a mangin-inaw iti alibuyong ti kimat...

iti tengnga ti rabii, agulimek ti aglawlaw
ngem idiay salogan ken bakrang ti bantay
mayarikiak ti uni ti tukling a ganggandiong
ket maakas ti nagmanto a langit ket mawaknitan
ti kagabgabur a tanem nga awanan nagan...
iti parbangon, akupen ti nagtagipayak nga angin
ti angtem, aglua metten ti main-inaw a bigat:
nalabaga ti maipusing ken mapursing a linnaaw
iti sagumaymay ti Dios-ti-aluadna a kannag...


PRODIE GAR. PADIOS
Sta. Teresita, Cagayan

(Naipablaak iti BANNAWAG, Enero 15, 2007. Naadaw ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon; lokasion: Pagudpod, Ilocos Norte)

Oda iti Baro a Tawen

I have measured out my life with coffee spoons
--T.S. Eliot, The Love Song of J. Alfred Prufrock

no manen, apirasek ti alipusposmo
iti daan a tapaktapak ti nakemko. amangan
ket no nayakar iti panangpagpagutko
iti ubanmo iti daan a lulonan ti baro a tawenko.
rukodenka kadi met la manen, baro, iti binulan
a pannakalapgis ti kalendario, wenno
iti tinawen a panagbilang kadagiti nabungbong a ramay?

agbunga latta dagiti mata.
masidir latta dagiti siping a saba.
mawingiwingan latta dagiti makaniawan a nagkiwing nga apro.
ket iti sangkataw-an a basol ti nailian nga utek ken ima,
iti panagalsem dagiti lebben a basi,
iti pannakaparkag dagiti daan a bubon
ken pannakakidkid dagiti garong
ken panagmaga dagiti pamguongan,
iti pananglungsot ti maymaysa a kamatis iti sangakuribot,
iti panagibbong dagiti mauk-ukopan nga itlog,
iti nagatel a pannakaabraw ti daludal ti aba,
iti bassit a lana ti masinglag a niog,
iti panagulaw ken panagbakbakuar dagiti babbalasang,
mapabasol latta dagiti ulila a siding iti abaga
wenno dagiti nayaw-awan a sallapiding iti luluaan
wenno dagiti ginggined kadagiti sardam ken parbangon
wenno dagiti managapet kada pattolay kada singkol kada suni;
mainap latta dagiti mangan-annong a baliti,
maatap latta dagiti marmarna ken di makitkita;
maitudo latta dagiti umarikiak a salaksak
wenno dagiti masagang a banias iti kalsada.
ket matulawan latta ti dayaw dagiti pudno a buaya.
ket makastigo latta dagiti ugaw, dagiti dudon, dagiti dangaw
wenno dagiti agbangabanga a tuwato wenno sallapingaw,
wenno dagiti di mangan-ano a wak ken nangisit a pusa.
ket mayatang latta ngarud dagiti adu nga arak, mamaen,
karrurayan, itlog, lapi, ikamen, dalem, kararag ken kankanen.

agin-innapungol dagiti panagem iti kasipngetan ti bumaro a tawen.
agkikinnarawa dagiti daan a tawen kadagiti sirok ti lamisaan.
agkinkinnudkod iti nagatel a bukot dagiti binulan ken linawas
ti naglabas a tawtawen: aggagatel, aggatel metten
ti mapaspasungadan a baro nga al-aldaw, rabrabii: adu pay
a lamisaan ti mapasirokan, adu pay ti mabendisionan
a nailian a mangisalakan. adu pay ti mapulotan iti lana
a nailian a mangikanawa. adu pay ti maordenan
a nailian a mangaskasaba iti pannakasubbot. adu
pay ti mabuniagan iti asin, mapanaganan iti sirok ti latok.

ngem ubananka latta bimmaroka man a tawen, rukodem
latta ti nailian a resolusion kadagiti naray-ab
a kalendario ti dimmaan a tawen.


ROY V. ARAGON
Dupax del Norte, Nueva Vizcaya

(Naipablaak iti BANNAWAG, Enero 7, 2008. Naiposte iti blog ti autor, iti www.mannurat.com. Naadaw ti imahen iti retrato nga ala ni R.V.Aragon)

Alimbasag 1

Di latta makaidna dagiti ballikidmo
Iti alimuteng ti kayumanggi nga iddam
Rugmaannaka latta ti rumabraba a kebbakebbam
Iti sapsapulem a ridep ken pannakapnek
Iti an-anninawem nga anaraar iti sipnget
Iti sallabawan ken bautek—

Maanninawmo ti ubing a namnama
A kanaig ti alimuteng ti iddam
Duduayyaen ti sennaay ti ina
Agbariw-as kadi ti ubing
Iti makmakraayanen a nateng
Iti maisursursor mapirpirpiran a labba?
Makisinnapulan met latta ti ama
Iti sungbat ti panagmatamata ken panagmalmalanga
Iti labes ti ridaw ken tawa:
Ayan ti karabo a katalali dagiti naisabut a dir-i
Iti suli dagiti kinelleng ken bangkag?
Ti ubing a namnama, isu kadi met laeng
Ti anniniwan iti likudan ti arado?
Inarep-ep ti ina ti ubing iti panio a sigsiglotanna
Ken dagiti layap iti sardam a tantanamitimanna:
Sika, Anakko, ti sabali nga Apo Lung-aw.
Inarapaap ti ama ti ubing kadagiti gurlis ti arado
Ken kadagiti naisabut a dir-i
Iti suli dagiti kinelleng ken bangkag:
Sika, Anakko, ti baro a sual a mangyiras
Iti agal-alawaaw a gasat ti panagtig-ab.
Ngem agtartaraok latta dagiti bingkol
Ni ama, mamarbangon latta a di agsikor
Ni ina, naridam latta nga agaron
Ket ti ubing a namnama, agtuloy laeng a magna
Iti uges ti lapis iti papel a dokumento
Ti biag iti sinamar ti tangkayag—

Agkidemka iti nairut, agwingwingiwing
Dika maawatan ti naaweng latta a sagawisiw
Iti bukot ni kalantangan
Idinto ta awan arindenggan ti pulikkaaw ti mawaw a tuwaw
Dika latta maawatan ti isem ken talingenngen
Ti panagsublisubli a panangarruba ti pagbagasan.
Ania kadi ngamin a birtud ti naibinggas
Iti taraok ti kawitan iti appupo ti bannawag?
Idinto ta makitkitam: agdirdir-i ti kiring
Iti taraok ti karasaen.

Ket maasianka iti ubing
Tukkol ti lapis
Kumelkumel ti papel—


JOHMAR R. ALVAREZ
Ballesteros, Cagayan
(Paset ti koleksion ti dandaniw a "Pito nga Alimbasag" a nangabak iti Maika-6 a Gunggona iti Salip iti Daniw iti Iluko ti Gawad Komisyon 2007 ti Komisyon sa Wikang Pambansa. Naipablaak iti BANNAWAG, Oktubre 29, 2007. Nabulod ti imahen iti superstock.com)